3 października 1944 r. ukazały się dwie odezwy Dowództwa Armii Krajowej do żołnierzy walczącej Warszawy

Po wstrzymaniu działań ofensywnych Powstania Warszawskiego Dowódca AK gen. Tadeusz Komorowski „Bór” i Komendant Warszawskiego Okręgu AK gen. Antoni Chruściel „Monter” wydali odezwy do żołnierzy walczącej Warszawy. Było to podziękowanie za ofiarną walkę i polecenie wykonania rozkazów wynikających z decyzji o zakończeniu Powstania.

– Walka nasza zaważy na losach naszego Narodu, bo jest bezprzykładnie ofiarnym wkładem żołnierskiego męstwa i poświęcenia w obronę naszej niepodległości” – napisał w odezwie do żołnierzy walczącej Warszawy gen. Komorowski „Bór”. On, a także gen. Chruściel „Monter” podkreślali ogromny wysiłek zbrojny i bohaterską postawę polskiego żołnierza, jednocześnie wskazując, że pokonani zostali nie przez wroga, a przez głód i niedostatek związany z potwornymi warunkami, w jakich przyszło im walczyć i egzystować. Dalsze działania zbrojne według nich przyniosłyby wyłącznie śmierć ludności cywilnej, a ostatecznie i samych żołnierzy. Stąd podjęto decyzję o przerwaniu walki.

Gen. Komorowski „Bór” w odezwie wyraził podziw i wdzięczność dla ludności Warszawy za trudy związane z działaniami zbrojnymi Powstania, jednocześnie prosząc o darowanie żołnierzom przewinień, które w trakcie długotrwałych walk mogły mieć miejsce.

Na koniec obaj dowódcy zaapelowali o wykonanie ostatnich rozkazów wynikających z decyzji o przerwaniu walk. Tym samym rozpoczął się smutny epilog Powstania Warszawskiego. Żołnierze złożyli broń i ostatecznie trafili do niemieckich obozów jenieckich, zaś ludność cywilna miała być wysiedlona z Warszawy, z której ostatecznie część mieszkańców trafiła na przymusowe roboty lub do obozów koncentracyjnych.

Szacuje się, że w Powstaniu Warszawskim zginęło około 150-200 tys. cywilów i 15-18 tys. samych Powstańców. Zniszczenia zabudowy stolicy określa się na około 75-85 procent.

Załączone skany odezw pochodzą ze zbiorów MIIWŚ, zdjęcia zaś z Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Zapraszamy do odwiedzenia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie prezentujemy inne eksponaty związane z Powstaniem Warszawskim.