19 września 1940 r. – aresztowanie Witolda Pileckiego i jego droga do Auschwitz

80 lat temu Witold Pilecki dał się zaaresztować w jednej z łapanek przeprowadzanych przez Niemców w Warszawie i po kilku dniach wraz z innymi zatrzymanymi trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Tam rozpoczęła się jego tajna misja zbudowania siatki konspiracyjnej i zdobycia szczegółowych informacji o funkcjonowaniu obozu oraz dokumentowania zbrodni popełnianych na więźniach.

Wiosną 1940 r. Niemcy założyli w przedwojennych koszarach artylerii obóz koncentracyjny KL Auschwitz. Miał być to kolejny z obozów koncentracyjnych jakie Niemcy tworzyli od lat trzydziestych. Początkowo przeznaczono go do osadzania masowo aresztowanych Polaków, w późniejszych latach stał się miejscem eksterminacji zagłady dla ludności polskiej, żydowskiej oraz innych mniejszości narodowych.

Latem 1940 r. w kierownictwie Tajnej Armii Polskiej (TAP) i Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) zadecydowano o podjęciu działań wywiadowczych w KL Auschwitz. Wykonania tej odpowiedzialnej misji polegającej na zbudowaniu siatki konspiracyjnej oraz dokumentowaniu zbrodni popełnianych przez Niemców na więźniach podjął się ppor. Witold Pilecki. Aby dostać się do obozu, 19 września 1940 r. pod nazwiskiem Tomasz Serafiński rozmyślnie pozwolił się aresztować w łapance. Tego dnia wraz z innymi więźniami został przewieziony do budynku koszar przy ul. Szwoleżerów w Warszawie, w którym złapanych umieszczono w krytej ujeżdżalni i gdzie spędzili 2 dni. Następnie Niemcy przewieźli zatrzymanych na dworzec kolejowy, gdzie czekały składy złożone z wagonów towarowych, którymi więźniowie mieli być transportowani do obozu. W jednym z pociągów, który w nocy z 21 na 22 września 1940 r. dotarł do KL Auschwitz, znalazł się Witold Pilecki.

W obozie Niemcy nadali mu numer 4859. Pomimo panującego tu terroru, Pilecki utworzył konspiracyjny Związek Organizacji Wojskowej i rozpoczął przesyłanie meldunków o tragicznej sytuacji więźniów w obozie. Stworzył tu także system samopomocy, umożliwiający m.in. zdobywanie pożywienia i leków dla innych więźniów. Po wypełnieniu misji, zagrożony aresztowaniem zbiegł z KL Auschwitz w nocy z 26/27 kwietnia 1943 r. W obozowym piekle spędził 947 dni.  

Zdjęcia Witolda Pileckiego pochodzą z archiwum Jacka Pawłowicza.