11 lutego 1942 roku Kriegsmarine rozpoczęła operację „Cerberus”

Zdj. Pancerniki „Scharnhorst” (po lewej) i Gneisenau (po prawej), między 1939 a 1941 r.

W dniu 11 lutego 1942 roku Kriegsmarine rozpoczęła operację „Cerberus”.  W jej efekcie trzy okręty: pancerniki „Gneisenau”, „Scharnhorst” i ciężki krążownik „Prinz Eugen” przedarły się przez kanał La Manche.  Była to także największa operacja III Rzeszy w zakresie zagłuszania prac radarów przeciwnika w czasie II wojny światowej.

Działania w celu przeprowadzenia okrętów były podjęte w ścisłej tajemnicy, przy zorganizowanej akcji dezinformacyjnej. Kotwiczące w porcie Brest na zachodniego wybrzeża Francji „Gneisenau”, „Scharnhorst” i „Prinz Eugen”  wypływały w 1941 roku na Ocean Atlantycki, aby dezorganizować alianckie konwoje do Europy. Wypowiedzenie wojny USA przez III Rzeszę 11 grudnia 1941 roku skomplikowała perspektywę działań Kriegsmarine na  Atlantyku. Ze względu na powyższy fakt, a także coraz częstsze naloty brytyjskiego lotnictwa, zadecydowano o zmianie portu docelowego na bazy w północnej Norwegii. Było to podyktowane zmianą celów ataków okrętów Kriegsmarine na konwoje płynące do Związku Sowieckiego. Aby nie podążać dłuższą trasą przez cieśninę pomiędzy Islandią a Grenlandią zadecydowano o przejściu najkrótszą trasą, pod bokiem brytyjskiego RAF-u i Royal Navy. 

Okręty wyszły z Brestu 11 lutego 1942 roku ok. godz. 23.00. Bezpośrednią eskortę stanowiła eskadra 5 niszczycieli typu Narvik  i Leberecht Maass. Z powietrza konwój osłaniały 252 myśliwce Luftwaffe. Po minięciu Cherbourga w Normandii do płynących okrętów dołączyły trzy flotylle torpedowców.

Brytyjczycy zostali zaskoczeni przygotowaną przez Niemców operacją. Liczyli na przejście niemieckiej floty przez cieśniny na północy, omijając Wyspy Brytyjskie. Przypadkowo operację wykryło dwóch pilotów myśliwców w trakcie realizacji innego zadania. 

W południe 12 lutego okręty uczestniczące w operacji Cerberus weszły w zasięg brytyjskich baterii artylerii nadbrzeżnej w Dover. Pośpiesznie zorganizowane ataki brytyjskich samolotów torpedowych i bombowców nie uniemożliwiły dalszej realizacji niemieckiego planu. 

Dopiero późnym popołudniem konwój napotkał flotyllę brytyjskich niszczycieli, w wyniku której wywiązała się walka. Brytyjczycy ponieśli większe straty, także naloty lotnictwa bombowego RAF Bomber Command nie przyniosły żadnych rezultatów. Ogółem RAF zaangażował do powstrzymania konwoju blisko 700 samolotów bombowych i myśliwskich, które zadały lekkie uszkodzenia jednostkom eskortującym. 

Niemcy po przeprowadzeniu operacji nie ponieśli znaczących strat, mimo wejść ciężkich okrętów na miny magnetyczne- dwukrotnie „Scharnhorst” i raz „Gneisenau”. Oba okręty dotarły do baz morskich Kriegsmarine- odpowiednio Wilhelmshaven i Helgolandu. Następnie, wraz z „Prinz Eugen” zostały przebazowane do Kilonii. „Scharnhorst” po remoncie wziął udział w dalszych kampaniach morskich(zatonął 26 grudnia 1943 r. podczas operacji „Ostfront”), podobnie jak „Prinz Eugen” (przekazany po wojnie Brytyjczykom), natomiast „Gneisenau” został uszkodzony na skutek nalotu bombowego RAF na Kilonię 27 lutego 1942 r. Został odholowany do okupowanej przez Niemców Gdyni (niem. Gotenhafen), a plany jego remontu zarzucono. Został zatopiony pod koniec marca 1945 r. w celu blokady wejścia do portu gdyńskiego.

Operacja „Cerberus” była także momentem wykorzystania ponad 200 stacji zagłuszających sygnał brytyjskich radarów. Dzięki temu przez dłuższy czas konwój w trakcie pokonywania trasy przez kanał La Manche pozostał niewykryty.