"Między życiem a śmiercią. Historie pomocy w czasie Zagłady" - międzynarodowa wystawa w M2WŚ

Już od 24 marca zwiedzający Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (poziom -2) będą mogli obejrzeć wystawę „Między życiem a śmiercią. Historie pomocy w czasie Zagłady”. Ekspozycja prezentuje pochodzące z dwunastu krajów Europy historie osób niosących pomoc Żydom prześladowanym w czasie II wojny światowej oraz relacje ocalonych. Oddając głos zarówno ratującym, jak i uratowanym, wystawa prowadzi zwiedzających przez opowieść o aktach wielkiej odwagi i niezwykłej woli przetrwania. Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających do 28 maja 2023 roku.

W latach 1939–1945 mieszkańcy krajów okupowanych przez nazistowskie Niemcy byli świadkami pogłębiających się prześladowań społeczności żydowskiej. Ukrywanie lub udzielanie pomocy członkom rodziny, sąsiadom czy współpracownikom pochodzenia żydowskiego było przestępstwem karanym pobiciem, więzieniem, a w niektórych krajach nawet śmiercią. Byli tacy, którzy bezradnie przyglądali się brutalnej rzeczywistości, zdarzały się nawet przypadki czerpania korzyści z tragicznej sytuacji Żydów. Wiele osób jednak nie szczędziło wysiłków, aby udzielić potrzebującym pomocy. Byli wśród nich przedstawiciele wszystkich grup społecznych – robotnicy fabryczni i lekarze, szwaczki i arystokraci, rolnicy i dyplomaci. 

Aby oddać hołd ich odwadze i poświęceniu, Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem w Izraelu ustanowił w 1963 roku odznaczenie Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Najwięcej, bo blisko 7000 osób wyróżnionych tym tytułem, pochodzi z Polski. Do ich grona należy także troje mieszkańców Bełżca: Julia Pępiak oraz Cecylia i Maciej Brogowscy, którzy do zakończenia wojny ukrywali w swoich domach żydowskich uciekinierów.

Wystawa „Między życiem a śmiercią…” to opowieści o ratunku i ocaleniu pochodzące   z dwunastu krajów europejskich. Ekspozycja prezentuje m.in. historię Elżbiety Ficowskiej, która jako niemowlę została przemycona z warszawskiego getta na aryjską stronę w drewnianej skrzynce, ukrytej w stosie cegieł. Przedstawione są także dramatyczne losy Jana i Aleksandry Gawrychów oraz ich dzieci, pochodzących z mazowieckiej wsi Wólka Czarnińska, ukrywających Żydów w swojej leśniczówce i na skutek donosu zmuszonych zapłacić za to najwyższą cenę. Poza przejmującymi indywidualnymi historiami treść wystawy przybliża realia, w jakich żyli mieszkańcy poszczególnych okupowanych krajów, a także zachęca do refleksji nad złożonością relacji i emocjonalnych więzi między ocalałymi i ocalającymi.

Wystawa „Między życiem a śmiercią” to wspólna inicjatywa Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Silent Heroes Memorial Center w Berlinie. Inauguracja wystawy odbyła się w styczniu 2018 roku w siedzibie Komisji Europejskiej w Brukseli z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu. Od tego czasu ekspozycja odwiedziła osiem krajów Europy oraz Japonię. Na trasie jej międzynarodowego tournée znalazły się m.in.: Amsterdam, Bratysława, Wilno, Budapeszt, Brno i Drezno. Prezentacja wystawy współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej.

Więcej informacji można znaleźć na stronie projektu: