TEGOROCZNE PLANY ZWIĄZANE Z BUDOWĄ MUZEUM WESTERPLATTE I WOJNY 1939

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr Karol Nawrocki mówiąc o nadchodzących planach związanych z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, przekazał informacje o postępie inwestycji:

Dzielimy się bardzo dobrą informacją, że cały proces inwestycyjny przy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 przebiega zgodnie z planem. Już niedługo będziemy mogli zobaczyć kolejne efekty tych działań. Wypełniamy także nasze kolejne zobowiązania. W 2017 r. zadeklarowaliśmy, że nie wyjdziemy, ale też nie damy się wypchnąć z półwyspu Westerplatte, dopóki nie będziemy mieć pełnej świadomości, że każdy z naszych bohaterów i obrońców Rzeczpospolitej z września 1939 r. został odnaleziony. Na dziś takiej pewności nie mamy, a więc wracamy po swoich, wracamy po polskich bohaterów – rozpoczynamy VII etap badań archeologicznych.

O nadchodzącym pracach powiedział Filip Kuczma, kierownik Działu Archeologicznego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku:

Podczas tego etapu skoncentrujemy się na odkryciu i udokumentowaniu reliktów dwóch obiektów ważnych dla funkcjonowania i historii Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, chodzi o Wartownię nr 5 – wartownię zniszczoną 2 września 1939 r., w której zginęło co najmniej sześciu polskich żołnierzy – oraz Willę Oficerską. Badania realizujemy, by wypracować koncepcję właściwego i trwałego zabezpieczenia reliktów tych budynków. Te relikty będą eksponowane w strefie wejścia na nowy Cmentarz Wojskowy Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. Będziemy również kontynuować prace w pobliżu miejsca odnalezienia mogił dziewięciu polskich żołnierzy.

W lutym br. została podpisana umowa pomiędzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a pracownią NM Architekci z Warszawy, w ramach której zwycięski zespół przygotuje dokumentację architektoniczno-urbanistyczną Cmentarza Wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte.  Projekt obejmuje realizację cmentarza wraz z uczytelnieniem reliktów Wartowni nr 5 i Willi Oficerskiej. Na najbliższe miesiące przewidziane są działania projektowe wraz z uzyskaniem niezbędnych uzgodnień. W ramach prac przedinwestycyjnych zostaną przeprowadzone także badania archeologiczne. Elementy wchodzące w skład aktualnego cmentarza zostaną zdemontowane oraz zdeponowane w magazynach Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także częściowo na terenie bazy archeologicznej na Westerplatte. Szczególną troską objęty zostanie historyczny krzyż, który zostanie oczyszczony i poddany konserwacji, a następnie na czas trwania inwestycji tymczasowo umiejscowiony w rejonie pobliskiego ciągu pieszego zmierzającego w stronę pomnika. Ponadto na zlecenie Muzeum specjalistyczna firma przeprowadzi prace ekshumacyjne, a spoczywające na Westerplatte szczątki mjr. Henryka  Sucharskiego oraz  kpr. Andrzeja Kowalczyka zostaną złożone tymczasowo w bazylice pw. św. Brygidy w Gdańsku. Tam spoczywać będą do czasu ich uroczystego pochowania na nowym cmentarzu, wraz z pozostałymi Obrońcami z września 1939 r., których szczątki zostały odnalezione jesienią 2019 r. Rozpoczęcie prac budowlanych zaplanowano na grudzień 2021 r. Realizacja cmentarza jest jednym z podstawowych działań w ramach I etapu inwestycji – budowy plenerowego Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, stanowiącego Oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

W ramach I etapu budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, realizowanego przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, prowadzane są m.in. działania zmierzające do udostępnienia zwiedzającym w IV kwartale 2022 r. historycznego budynku Elektrowni. Zgodnie z założeniami programowymi, zaprezentowanymi przez Muzeum 25 sierpnia 2020 r., w obiekcie tym znajdować się będzie nowoczesna wystawa prezentująca m.in. najważniejsze zabytki archeologiczne odnalezione w trakcie kolejnych sezonów prac wykopaliskowych na Westerplatte. Do końca marca br., w ramach ogłoszonego na stronie BIP Muzeum postępowania przetargowego, wyłoniona zostanie pracownia projektowa, która opracuje projekt modernizacji budynku Elektrowni wraz z aranżacją jej wnętrz oraz zagospodarowaniem terenu nieruchomości. Zakres zleconych przez Muzeum prac obejmować będzie kompleksowe przygotowanie dokumentacji, w tym wykonanie niezbędnych ekspertyz i badań architektoniczno-historycznych oraz  pełnobranżowej dokumentacji budowlanej. Rozpoczęcie prac budowlanych w zakresie zabytkowego obiektu oraz zagospodarowania działki nr 3/5 obr. 062 Gdańsk planowane jest na grudzień 2021 r.

Ponadto finalizowane są prace projektowe w zakresie realizacji ogrodzenia nieruchomości gruntowej, na której położony jest historyczny budynek Elektrowni. W kwietniu br. planowane jest ogłoszenie przetargu na roboty budowlane. Budowa przedmiotowego ogrodzenia pozwoli na połączenie wskazanej nieruchomości z działką nr 68 obr. 062 (przekazaną w 2020 r. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na podstawie decyzji Wojewody Pomorskiego), udostępniając ten teren zwiedzającym. Realizacja prac budowlanych planowana jest na przełom II i III kwartału 2021 r.

W IV kwartale 2021 r. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku ogłosi konkursu architektoniczny na II i III etap budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Zasięg  tej części inwestycji obejmie cały pozostały dostępny dla zwiedzających teren Pola bitwy na Westerplatte (poza realizowanymi w ramach I etapu Cmentarzem oraz Elektrownią wraz z zagospodarowaniem przylegającego terenu). Tym samym zakres obszaru konkursowego obejmie m.in. tzw. Czerwony Mur, strefę magazynową (magazyny amunicyjne), Budynek Zawiadowcy Stacji oraz Placówkę „Fort”, jak również budowę nowego obiektu mieszczącego przestrzeń wystawienniczą. Zakres koncepcji konkursowej obejmować będzie także działania konserwatorskie tj. remonty budowli i uczytelnienia reliktów obiektów historycznych oraz aranżację całego pleneru, w tym odtworzenie historycznego układu komunikacyjnego Westerplatte.

Realizowane są prace przygotowawcze i przedprojektowe, które pozwolą na skompletowanie dokumentacji do przedmiotowego konkursu. Prowadzone są m.in. analizy geotechniczne pod kątem posadowienia obiektów, ekspertyzy techniczne obiektów istniejących oraz analizy specjalistyczne i okołoinwestycyjne. Ponadto Muzeum jest w stałym kontakcie z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, w którego kompetencjach jest uzgadnianie działań i wydawanie wytycznych konserwatorskich dla zabytkowego pola bitwy na Westerplatte.

Zwycięska pracownia architektoniczna zostanie zaproszona do negocjacji z wolnej ręki na opracowanie pełnej dokumentacji projektowej w powyższym zakresie II i III etapu budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.

12 marca 2021 r. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku rozpoczyna VII etap badań archeologicznych na Westerplatte. Tegoroczne badania są ściśle związane z inwestycją budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, zmierzającą do rewaloryzacji Pomnika Historii - Pole bitwy na Westerplatte”. Głównym założeniem badań archeologicznych realizowanych w 2021 r. jest kompleksowe udokumentowanie reliktów dwóch budynków wchodzących w skład Wojskowej Składnicy Tranzytowej: Wartowni nr 5 oraz Willi Oficerskiej. Ocena stanu ich zachowania jest niezbędna do opracowania szczegółowego projektu ich trwałego zabezpieczenia i wyeksponowania, wpisującego się szerzej w projekt przebudowy Cmentarza Wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. Zwycięska koncepcja, w której relikty obu budynków stanowią istotny element strefy przedpola cmentarza, została wyłoniona w grudniu 2020 r. w wyniku międzynarodowego konkursu urbanistyczno-architektonicznego zorganizowanego przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Ponadto celem tegorocznych  badań archeologicznych jest potwierdzenie bądź wykluczenie obecności kolejnych pochówków na terenie przyległym do miejsca, gdzie jesienią 2019 r. muzealni archeolodzy odnaleźli mogiły dziewięciu polskich obrońców Westerplatte z września 1939 r. Dotychczas, w tym miejscu badaniami objęto obszar o powierzchni 500 m2, natomiast w bieżącym roku pracami zostanie objęte kolejne 200 m2 powierzchni.

Jednym z kluczowych zadań wpisujących się w realizowane przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku działania rewitalizacyjne i rewaloryzacyjne terenu dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte jest zapewnienie bezpieczeństwa osobom odwiedzającym obszar półwyspu. Pomnik historii – Pole bitwy na Westerplatte – będący przez lata miejscem walk, a następnie „poligonem” saperskim, skrywa nie tyko wiele artefaktów o znaczeniu historycznym, ale również liczne materiały niebezpieczne i wybuchowe pochodzenia wojskowego. Od 15 marca 2021 r. do 2. połowy kwietnia br., na zlecenie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, saperzy Wojska Polskiego rozpoczną kolejny etap prac zmierzających do kompleksowego oczyszczanie terenu Westerplatte z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. W bieżącym roku działania te zostaną przeprowadzone na obszarze o powierzchni 66 300 m² (6,63 ha). Prace wykonywane przez saperów Wojska Polskiego (Kompania Saperów Batalionu Inżynieryjnego z 2. Pułku Saperów z Kazunia Nowego), pod nadzorem archeologów z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, nie tylko zapewnią bezpieczeństwo zwiedzającym, ale też pozwolą na pozyskanie do zbiorów muzealnych wielu cennych zabytków związanych ze służbą polskich żołnierzy na Westerplatte oraz bohaterską obroną Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 r.

W drugiej połowie marca br. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku rozpocznie kompleksowe badania geofizyczne terenu dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. W pierwszym etapie obejmą obszar działki nr 68 obr. 062 Gdańsk. Będą to pierwsze prowadzone wieloma metodami i na tak dużą skalę badania geofizyczne terenu Westerplatte. Pozwolą na uzyskanie w sposób bezinwazyjny szczegółowych informacji o położeniu i rozmiarach niewidocznych obecnie reliktów budynków znajdujących się niegdyś na Westerplatte, licznych lejów po bombach i pociskach artyleryjskich, które eksplodowały na terenie Składnicy w trakcie jej obrony, jak i innych obiektów archeologicznych znajdujących się na półwyspie. Zestawienie tych informacji z danymi LIDAR oraz archiwalnymi zdjęciami lotniczymi przyczyni się do stworzenia wielowarstwowej mapy Westerplatte dokładnie określającej miejsca występowania pod ziemią materialnych pozostałości działalności ludzkiej w przeszłości. Ponadto badania geofizyczne przyczynią się do precyzyjnego zlokalizowania, wytypowania i kompleksowego udokumentowania miejsc przyszłych badań archeologicznych.