Komunikat dot. konferencji prasowej odnośnie informacji o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli

Jednocześnie sposób finansowania inwestycji tj. poprzez podpisywanie rocznych umów dotacyjnych wymagał, aby wszystkie potencjalne wydatki, jakie Muzeum miało ponieść w danym roku budżetowym były zagwarantowane w umowie dotacyjnej. Kwota, jaką zabezpieczono tytułem odszkodowania dla Gminy Miasta Gdańska w związku z przejściem prawa własności działki nr 68 na Półwyspie Westerplatte  zarówno w 2020 roku, jak również w roku 2021 (i w kolejnych latach) wynosiła około 10,5 mln, co stanowi około połowy budżetu rocznego.

W nawiązaniu do wypowiedzi poseł Agnieszki Pomaskiej, która w czasie konferencji prasowej oznajmiła, że w okresie 2019–2021 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku będące inwestorem budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 „wycięło trochę drzew i trochę posprzątało”, należy przypomnieć, że nasza placówka w tym okresie przeprowadziła znaczące prace polegające na przygotowaniu terenu na poczet przyszłych działań inwestycyjnych. Są to m.in. prace geodezyjne, geotechniczne, saperskie (odnaleziono ponad 3,5 tys. przedmiotów niebezpiecznych; w trosce o bezpieczeństwo osób przebywających na terenie Westerplatte zostały one wywiezione i zneutralizowane) czy cięcia drzewostanu zagrażającego bezpieczeństwu osób zwiedzających półwysep. Równolegle prowadzono szeroko zakrojone i pierwsze tak kompleksowe badania archeologiczne, w czasie których odnaleziono obrońców Westerplatte. Zostali oni pochowani w listopadzie ubiegłego roku na wybudowanym przez Muzeum cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego.

Czynności powyższe musiały zostać wykonane w pierwszej kolejności, a były długotrwałe w związku z faktem, że do momentu przejęcia terenu w użytkowanie przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Gmina Miasta Gdańsk i Prezydent Miasta Gdańska jako przedstawiciel Skarbu Państwa, swoje działania na tym terenie sprowadzili wyłącznie do, mówiąc delikatnie, niezbędnego minimum. 

W międzyczasie prowadzono również prace projektowe i roboty budowlane dotyczące remontu budynku byłej elektrowni celem udostępnienia jej zwiedzającym, które to prace dobiegają już końca. Ponadto, prowadzono prace projektowe nowego parkingu, a także postępowania konkursowe na wystawy.

W ocenie Muzeum, stwierdzenia Pani poseł Agnieszki Pomaskiej są nieuprawnione i wynikają najprawdopodobniej z braku obecności Pani poseł na Półwyspie Westerplatte w okresie ostatnich 3 lat, a także braku śledzenia szczegółowych informacji podawanych przez Muzeum odnośnie postępu prac w ramach przedmiotowej inwestycji.       

Ponadto w odniesieniu do wątpliwości posła Piotra Adamowicza związanych ze sprawowaniem opieki nad cmentarzem na Westerplatte, wskazuję, że nekropolia jest cmentarzem wojennym w rozumieniu ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2337) oraz jest wpisana do wojewódzkiej ewidencji grobów i cmentarzy wojennych prowadzonej przez Wojewodę Pomorskiego pod poz. nr 35. W art. 6 powyższej ustawy wymieniono podmioty zobowiązane oraz uprawnione do utrzymania grobów i cmentarzy wojennych. W gronie tym nie ma muzeów, są natomiast m.in. fundacje, stowarzyszenia i instytucje społeczne. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zatem nie miało i nie ma możliwości formalnoprawnej objąć bezpośrednią opieką cmentarza na Westerplatte. Uprawniona jest do tego natomiast Fundacja Polscy Patrioci, której minister kultury i dziedzictwa narodowego, na mocy art. 6 ust. 4 ustawy, powierzył pieczę nad cmentarzem Żołnierzy Wojska Polskiego.

Z poważaniem,

dr hab. Grzegorz Berendt

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku