Zabezpieczenie budynku tzw. nowych koszar na Westerplatte

W celu zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym oraz zachowania budynków na Westerplatte w jak najlepszym stanie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przedsięwzięło działania zabezpieczające relikty tzw. nowych koszar poprzez ograniczenie dostępu do obiektu.

Budynek tzw. nowych koszar, który zbudowano w latach 1935–1937, przetrwał do dzisiaj jedynie we fragmencie – zachowało się wyłącznie jego południowe skrzydło. Ten historyczny obiekt przez lata ulegał degradacji. W okresie funkcjonowania składnicy koszary pełniły funkcję najważniejszego i reprezentacyjnego budynku, w którym umieszczono większość rozproszonych wcześniej pomieszczeń służbowych składnicy. W trakcie obrony Westerplatte w 1939 r. to właśnie koszary były głównym punktem dowodzenia oraz planowanym miejscem ostatecznej obrony (w jego suterenach umieszczono m.in. schron oraz stanowiska dla broni maszynowej). Nowoczesna, żelbetonowa konstrukcja obiektu przyczyniła się do skutecznego zabezpieczenia załogi w trakcie obrony. Pomimo trafienia bombami lotniczymi w trakcie nalotu 2 września 1939 r. obiekt doznał tylko niewielkich uszkodzeń.

Po zakończeniu wojny w koszarach przeprowadzano detonacje niewypałów i niewybuchów z okresu wojny. Ta destrukcyjna eksploatacja doprowadziła do katastrofalnych uszkodzeń w konstrukcji obiektu. Na stan koszar przez lata wpływały także negatywne warunki atmosferyczne panujące na półwyspie, sprzyjające korodowaniu metalowych części zabytku, oraz brak realizowanej i skutecznej formy jego ochrony.
Koszary oraz pozostałe obiekty wchodzące w skład Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte zostały objęte ochroną konserwatorską w 2003 r. Obiekt od 2009 r., w formie trwałej ruiny, był częściowo udostępniony do zwiedzania. Wieloletni wpływ warunków atmosferycznych (silne wiatry, opady deszczu i śniegu) znacząco przyczynił się do postępującego niszczenia budynku. Według przeprowadzonej oceny stanu technicznego obiektu przebywanie w jego wnętrzu w dotychczasowym zakresie stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia. Stąd MIIWŚ postanowiło ograniczyć zwiedzającym dostęp do budynku poprzez następujące działania:

−    tymczasowe otoczenie trzech stron budynku ogrodzeniem mobilnym;
−    zamknięcie zejścia z podestu technicznego w środku budynku poniżej poziomu 0;
−    wykonanie na konstrukcji stalowej lub drewnianej przesłon z plexiglasu otworów w budynku na poziomie gruntu z każdej strony obiektu;
−    wykonanie ażurowego zadaszenia (np. z siatki cięto-ciągnionej) wewnętrznego podestu, na całej jego długości, które skutecznie zabezpieczy odwiedzających przed ewentualnymi odpadającymi elementami spękanego stropu;
−    pozostawienie tablicy informującej o zagrożeniach w dotychczasowej lokalizacji.

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – dr hab. Grzegorz Berendt na temat znaczenia podjętych działań:

Mając na uwadze dobro tych wyjątkowych obiektów historycznych, zakres inwestycji planowanej przez MIIWŚ obejmuje m.in. kompleksowe remonty konserwatorskie zachowanych budynków, w tym tzw. nowych koszar. Celem tych działań jest przede wszystkim zachowanie miejsca, jak i pamięci o nim dla przyszłych pokoleń. Budynek tzw. nowych koszar ze względu na szczególne walory historyczne należy otoczyć szczególną troską, ponieważ jest to przestrzeń o wyjątkowym znaczeniu, miejsce, skąd wydawano rozkazy do prowadzenia skutecznej obrony bohaterskich westerplatczyków, wreszcie autentyczny świadek przeobrażeń półwyspu w XX w. Misją, ale także swego rodzaju powinnością MIIWŚ jest więc należyte zabezpieczenie samego obiektu na poczet przyszłych zwiedzających, przy równoczesnym zagwarantowaniu bezpieczeństwa już teraz wszystkim osobom, które będą chciały zapoznać się z tą wyjątkową przestrzenią.