Lokalizacja: poziom -3
Czas: zakończona
W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, dzięki współpracy z instytucjami
i osobami prywatnymi z całego kraju, zaangażowanie twórców oraz kuratorów,
przygotowaliśmy ekspozycję poświęconą Gedanii w setną rocznicę jej powstania.
Na przeszło 500 m2 prezentujemy unikatowe, niepokazywane wcześniej
eksponaty i zdjęcia. Pochodzą one ze zbiorów kilkunastu osób prywatnych,
których rodziny były związane z przedwojenną Gedanią, oraz instytucji,
takich jak: Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Muzeum Okręgowe
im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy czy Gedania SA.
Różnorodność i unikalność zbiorów pozwala wybrzmieć opowieści
o międzywojennej Gedanii w sposób kompletny i godnie
upamiętnić losy osób tworzących klub w setną rocznicę jego powstania.
Gedania była dla gdańskich Polaków czymś więcej niż tylko klubem sportowym, gdzie ćwiczono tężyznę fizyczną. Dawała możliwość spotykania się z innymi rodakami i rozwoju w duchu patriotyzmu. To idee bliskie także nam, muzealnikom, twórcom wystawy czasowej „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”.
Za najbardziej utalentowany sektor KS Gedania uważa się wydział bokserski. Jeden z jego zawodników, Jan Bianga, odnosił sukcesy na arenie krajowej, zdobywając tytuły m.in. mistrza kraju. Zawodnicy Gedanii pomyślnie rywalizowali także na igrzyskach sportowych Polaków z zagranicy. Gdańscy Polacy przynosili chlubę ojczyźnie zarówno w skali kraju, jak i świata. Ich zasługi i konieczność pamięci o nich podkreśla dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku:
Gedania był to klub powołany przez gdańskich Polaków, którym przyszło działać w bardzo trudnych warunkach. Wystawa „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania” ma uhonorować setki tych dzielnych ludzi, a zarazem całą polską mniejszość w Wolnym Mieście Gdańsku, przywiązaną do polskości i do Rzeczpospolitej.
Gedaniści stworzyli klub nad wyraz wyjątkowy, o czym przypomina dr hab. Janusz Trupinda, autor scenariusza wystawy i sztandarowej monografii poświęconej KS Gedanii:
Klub Sportowy Gedania od samego początku był czymś więcej niż tylko zwykłą organizacją sportową. Był platformą, na której Polacy mieszkający przed wojną w Gdańsku mogli wyrażać swój patriotyzm, dumę narodową, przywiązanie do barw biało-czerwonych.
Jedną z działalności patriotycznych, w którą angażowali się klubowicze, było tworzenie publicystyki. Wśród eksponatów pozyskanych na wystawę znajduje się oryginalna, przedwojenna gazeta „Sport”, w której zamieszczano aktualności dotyczące działalności klubu.
Gedaniści za swą działalność zapłacili najwyższą cenę. W trakcie II wojny światowej wielu z nich doświadczyło ogromu cierpienia ze strony Niemców. Po zakończeniu konfliktu ocalałym udało się reaktywować klub. Ten działał już jednak w zupełnie nowej rzeczywistości. Zawodnicy Gedanii, mimo licznych przeciwności, nadal odnosili sukcesy – jak chociażby bokser Zygmunt Chychła, związany z klubem jeszcze przed wojną. W 1952 r. na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach zdobył złoty medal dla Polski. W sposób dobitny świadczy to o sile, jaką niesie sport.
Patronat honorowy nad ekspozycją objął Prezydent RP Andrzej Duda.
Scenariusz wystawy: dr hab. Janusz Trupinda
Zespół kuratorski: Patryk Dąbrowski, Wojciech Grott, Łukasz Gurfinkiel, dr hab. Janusz Trupinda
Organizacja wystawy: Monika Bączek, Marta Baranowska, Cyprian Cynke, Monika Krzencessa-Ropiak, Marcin Marczyński, Julia Olechno, Monika Sołoduszkiewicz, Tatiana Srokowska, Marek Zambrzycki
Projekt graficzny wystawy: Studio Potorska
Współpraca graficzna: Natalia Gawryluk
Wykonanie wystawy: Technoinstal sp. z o.o., Wrap House
Redakcja tekstów: Natalia Maliszewska
Tłumaczenia: Biuro tłumaczeń INTERLANG, Karol Szejko
Archiwum prywatne: Barbara Janczukowicz, Marcin Klimczak, Jan Małgporzewicz, Adam Mauks, Małgorzata Orenczak, Magdalena Szczucka, Janusz Turpinda
Współpraca instytucjonalna: Archiwum Akt Nowych, Gedania SA, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Muzeum Stutthof w Sztutowie. Niemiecki obóz koncentracyjny i zagłady (1939–1945), Narodowe Archiwum Cyfrowe, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska
Współpraca merytoryczna: dr hab. Grzegorz Berendt, Bartłomiej Garba, Wojciech Łukaszun