KONIEC WOJNY '45 - 06 NOWE GRANICE I WIELKA WĘDRÓWKA

6 maja 2015 r. została otwarta wystawa przygotowana przez Muzeum II Wojny Światowej  '45.Koniec wojny w 45 eksponatach, która jest dostępna w Europejskim Centrum Solidarności.

Zmiany terytorialne, jakie przyniosły decyzje mocarstw podjęte pod koniec wojny, pociągnęły za sobą kolejną falę przesiedleń i deportacji ludności. Równolegle z nimi nastąpił masowy powrót robotników przymusowych, jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Drogami Europy w różnych kierunkach wędrowało w sumie około 20 mln ludzi. Setki tysięcy tzw. dipisów (displaced persons) z powodów politycznych nie powróciły jednak do swoich krajów, pozostając przez wiele lat w obozach dla uchodźców w okupowanych Niemczech.

KURTKA MUNDUROWA ŻOŁNIERZA POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH NA ZACHODZIE /1945/

Kurtka mundurowa żołnierza PSZ z rozprutymi szwami. Powracającym do kraju wojskowym na granicy konfiskowano pieniądze i kosztowności, dlatego niektórzy próbowali ukrywać je, zaszywając w swoich mundurach. Koniec wojny postawił żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przed dylematem, co robić dalej. Większość postanowiła zostać na Zachodzie, natomiast kilkadziesiąt tysięcy powróciło do kraju. Po powrocie wielu z nich stało się ofiarami komunistycznych represji. Ci, którzy pozostali na wychodźstwie, rozpoczynali życie od nowa w Wielkiej Brytanii lub też emigrowali do wielu innych miejsc, m.in. do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i krajów Ameryki Południowej.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, DŁ.: 52 CM / SZER.: 44 CM / WAGA: 0,8 KG

ROWER POLKI POWRACAJĄCEJ Z III RZESZY [PRZED 1945]

Niemiecki rower, na którym po zakończeniu działań zbrojnych powróciła do Polski z Niemiec Maria Piechowiak. W czasie wojny została wywieziona na roboty do Rzeszy, gdzie za pomoc udzieloną alianckim jeńcom uwięziono ją w obozie koncentracyjnym. W chwili wyzwolenia obozu przez Amerykanów znajdowała się na skraju śmierci z wycieńczenia. Ponieważ przed powrotem do Polski dotarły do niej informacje o zniszczeniu Warszawy i braku żywności w kraju, Maria Piechowiak przywiozła ze sobą worek suchego chleba. Do Polski przyjechała na rowerze, który odkupiła w Niemczech za amerykańską paczkę żywnościową UNRRA, otrzymaną po uwolnieniu z obozu koncentracyjnego. W podróży do kraju towarzyszył jej poznany w Niemczech przyszły mąż, także robotnik przymusowy. Podobnie jak inni powracający do kraju więźniowie obozów i osoby wywiezione na roboty oboje nie mieli żadnej pewności, czy odnajdą swoich bliskich i nie zastaną zgliszcz swych domostw.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, DŁ.: 190 CM / SZER.: 50 CM / WYS.: 100 CM / WAGA: 16 K

POWOJENNA MAPA POLSKI /1945/

Wydana wkrótce po zakończeniu wojny mapa ukazuje nowe granice Polski w kształcie jeszcze nieoddającym ich ostatecznego przebiegu. Po stronie polskiej znajduje się na niej m.in. cały Śląsk Cieszyński, który przypadł Czechosłowacji. Również przebieg granicy polsko-radzieckiej różni się od definitywnych ustaleń. Świadectwem powojennej tymczasowości są także improwizowane nazwy niektórych niemieckich miast, które po 1945 r. znalazły się w granicach Polski, i które później ponownie przemianowano (np. Landsberg – Kobyla Góra – Gorzów Wielkopolski). W czasie wojny Stany Zjednoczone, Związek Radziecki i Wielka Brytania zadecydowały o przyszłych granicach innych państw, nie licząc się z wolą ich obywateli. Polska utraciła ziemie wschodnie, otrzymując jako rekompensatę obszary na północy i zachodzie należące wcześniej do Niemiec. Nowe granice państwa oparte zostały na Bugu, Odrze i Nysie Łużyckiej. Polska, mimo że teoretycznie należała do obozu zwycięzców, utraciła w ostatecznym rachunku ok. 20% terytorium.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, DŁ.: 63 CM / SZER.: 69,5 CM/ WAGA: 0,06 KG

PAMIĄTKI ZE CHRZTU MIKOŁAJA SKŁODOWSKIEGO /1945/

Mikołaj Skłodowski urodził się 25 marca 1945 r. w obozie koncentracyjnym Ravensbrück. Po porodzie matkę i dziecko pozostawiono bez żadnej opieki medycznej. Przez kilka tygodni Mikołaj był myty w kawie, ponieważ nie było ciepłej wody. W kwietniu 1945 r. wraz z matką i grupą więźniarek został ewakuowany przez Czerwony Krzyż do Lund w Szwecji, gdzie przez wiele tygodni przebywał w szpitalu. Sukienkę wraz z okryciem głowy i bucikami, w których Mikołaj został ochrzczony, jego matka trzymała w domu jako rodzinne relikwie.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, DŁ.: 46 CM / SZER.: 25 CM / WAGA: 0,05 KG

NARZĘDZIA POLSKICH PRZESIEDLEŃCÓW /przed 1945/

Narzędzia polskiej rodziny przesiedlonej w 1945 r. z Wołkowyska (obecnie na Białorusi) do Kwidzyna na Pomorzu. Zostały przez nią zabrane w podróż z myślą o uprawie roli i pracach w gospodarstwie. Sierp prawdopodobnie miał ponadto znaczenie symboliczne, przypominając o związku z utraconą ziemią i ojcowizną. Tak zwana repatriacja ludności polskiej z terenów Rzeczypospolitej anektowanych przez Związek Radziecki nastąpiła na mocy porozumienia zawartego jesienią 1944 r. pomiędzy władzami polskimi a radzieckimi. Miała w dużej mierze charakter przymusowy, odbywała się w atmosferze terroru i w ciężkich warunkach. W latach 1944–1948 objęła ponad 1,5 mln osób. Polacy, którzy pozostali w Związku Radzieckim, musieli liczyć się z trudnościami, a nawet wywózkami na Syberię.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, SIERP - DŁ.: 34 CM / SZER.: 22,5 CM / WAGA: 0,135 KG; MŁOTEK - DŁ.: 36 CM / SZER.: 14 CM / WAGA: 0,5 KG

SZTANDAR 6 PUŁKU ARTYLERII CIĘŻKIEJ /1938/

Sztandar ukryto po kapitulacji Lwowa we wrześniu 1939 r. w budynku Ossolineum, aby nie dostał się w ręce wroga. Podczas powojennych przesiedleń ludności polskiej ze Lwowa na zachód został przewieziony w tajemnicy przez polską rodzinę na Dolny Śląsk. Ukrywała go tam przez blisko 70 lat, do czasu gdy przekazano go Muzeum II Wojny Światowej. Utworzony w 1921 r. 6 Pułk Artylerii Ciężkiej stacjonował we Lwowie. W kampanii polskiej 1939 r. bronił miasta przed Niemcami, niektóre jego oddziały walczyły też na Podkarpaciu. Żołnierze pułku trafili zarówno do niewoli radzieckiej, jak i niemieckiej. Dwóch oficerów tej jednostki zostało zamordowanych przez NKWD w Katyniu wiosną 1940 r.

MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ, SZTANDAR – DŁ.: 70 CM / SZER.: 70 CM / WAGA: 2,5 KG GŁOWICA – DŁ.: 26 CM / SZER.: 20 CM / WAGA: 1,3 KG