Dr Marek Szymaniak (ur. 1974 r.) – absolwent Wydziału Humanistycznego na kierunku historia ze specjalnością nauczycielską Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy (2000 r.). Po ukończeniu stacjonarnych studiów doktoranckich obronił doktorat z wyróżnieniem na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (2005 r.).
W latach 2006–2017 pracował w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Bydgoszczy, w oddziałowych biurach: edukacji publicznej, edukacji narodowej oraz upamiętniania walk i męczeństwa. Kierując bydgoskim zespołem naukowo-edukacyjnym, przygotowywał wystawy i katalogi wystaw, publikował i redagował prace naukowe z zakresu najnowszej historii Polski, brał udział w konferencjach naukowych oraz organizował i realizował dziesiątki działań popularyzatorskich z zakresu historii Polski XX w. w środowiskach młodzieży szkolnej, nauczycieli, kombatantów i społeczności lokalnych. Jest również autorem scenariuszy do historycznych filmów dokumentalnych emitowanych przez TVP. Z inicjatywy Marka Szymaniaka w 2012 r. został powołany bydgoski Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”, w którego ramach do połowy 2017 r. zrealizowano ok. 50 spotkań. Jest członkiem Rady Programowej Klubu. W tym czasie przygotował i opiniował treści kilkunastu upamiętnień dotyczących II wojny światowej, żołnierzy polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i opozycji antykomunistycznej. W 2014 r. uczestniczył w seminarium dla edukatorów dotyczącym Holokaustu w Yad Vashem w Jerozolimie. W 2015 r. dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku powołał go do Kapituły Honorowej Nagrody „Świadek Historii”. Od 2017 r. należy do zespołu doradczego wojewody kujawsko-pomorskiego w ramach realizacji programu Niepodległa 2018.
W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pracuje od lipca 2017 r.: najpierw jako kierownik Działu Naukowego, od 2018 r. Działu Naukowego i wydawnictwa MIIWŚ, a po zmianie struktury organizacyjnej w 2019 r. na stanowisku kierownika Działu Naukowo-Edukacyjnego, nadal kierując muzealnym wydawnictwem.
Jako przewodniczący zespołu ds. ewaluacji wystawy stałej MIIWŚ odpowiadał za przygotowanie treści i realizację procesu zmian i uzupełnień wprowadzanych na ekspozycji głównej w latach 2017–2018.
Jest jednym z pomysłodawców powstania rocznika MIIWŚ „Wojna i Pamięć”, a od 2018 r. działa jako jego redaktor tematyczny. Autor treści upamiętnienia poświęconego premierowi Janowi Olszewskiemu, które odsłonięto w Muzeum w 2019 r.
Jest współautorem scenariusza wystawy czasowej „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy w czasie II wojny światowej”. W 2019 r. koordynował organizację międzynarodowej konferencji naukowej „Pakt dla wojny. Zmowa Hitler–Stalin z 23 sierpnia 1939 r. z perspektywy 80 lat od wybuchu II wojny światowej”, a w 2020 r. organizację konferencji „Polegli na Westerplatte. Groby i szczątki westerplatczyków w świetle badań archeologicznych, genetycznych i historycznych oraz w kontekście procedur prawnych”. Współredagował tom pokonferencyjny Światowego Forum Muzeów Pól Bitewnych. Jest autorem tekstów naukowych i popularnonaukowych z dziedziny historii oraz współpomysłodawcą i współautorem cykli popularnonaukowych publikowanych w mediach społecznościowych MIIWŚ.
Od 2018 r. jest członkiem Rady Programowej Fundacji im. Janusza Kurtyki.
Nagrody, medale i wyróżnienia:
– 2018 r.: Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości przyznany przez prezesa Rady Ministrów.
– 2016 r.: Brązowy Krzyż Zasługi przyznany przez prezydenta RP Andrzeja Dudę „za zasługi w dokumentowaniu i upamiętnianiu prawdy o najnowszej historii Polski”,
– 2015 r.: Medal Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Bydgoszcz „za wieloletnią współpracę z lokalnym środowiskiem żołnierzy kombatantów”,
– 2008 r.: nagroda prezesa IPN Janusza Kurtyki „za wzorowe wykonywanie obowiązków służbowych”,
Dr Marek Szymaniak jako Zastępca Dyrektora ds. Naukowych od 1 października 2021 r. nadzoruje i koordynuje prace: Działu Dokumentacji Filmowej, Działu Naukowo-Edukacyjnego i wydawnictwa MIIWŚ, Działu Konserwacji, Działu Zbiorów, Działu Wystaw oraz Biblioteki MIIWŚ. Ponadto będzie nadal brał udział w pracach zespołu przygotowującego wystawę stałą Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.
